Hoe kan een paard nu een waardevolle bijdrage leveren in counseling? Paarden zijn ontzettend gevoelige dieren. Instinctief weten ze of ze of veilig zijn bij iemand of niet. Ze doen zich niet anders voor dan ze zijn, hebben behoefte aan duidelijke grenzen en vergeven je altijd wanneer je een fout maakt. Zomaar een greep uit de kwaliteiten van paarden die heel bruikbaar zijn bij leerdoelen die gericht zijn op identiteit versterking, grenzen, leiding geven, non-verbale communicatie en voelen en ervaren in het hier en nu.
Dit kan nog steeds erg vaag klinken, maar omdat niet iedereen de mogelijkheid heeft dit zelf te ervaren, hierbij een ervaring, zo uit stoffig, heet Zambia:
Een hete föhnwind waait het stof in mijn ogen. Vliegen zoemen om mij en de paarden heen. Mijn T-shirt plakt tegen mijn rug en de straaltjes zweet druppen zo mijn laarzen in. Maar ik merk niets van dat alles. Al mijn aandacht gaat naar wat er gebeurt in de roundpen. Daar staat namelijk een ‘Safehouse Meisje’ met één van onze paarden. In Zambia, in Afrika…
Therapeutisch materiaal
Als iemand mij 10 jaar geleden had verteld dat ik therapie met paarden in Afrika zou gaan geven, zou ik waarschijnlijk hard gelachen hebben. Niet alleen was het concept ’therapie met behulp van een paard’ mij vreemd, ik zou degene ook met gepaste stelligheid verteld hebben, dat ik nog nóóit een paard in Afrika had gezien. Behalve dan in Zuid Afrika, maar dat telt niet echt. Oh, en ik herinner me ook een paar uitgebluste, ribben-uitstekende, vracht-dragende, viervoeters in Egypte. Niks geen edele, gevoelige dieren. Afgebeuld tot het bot. Niet echt co-therapeutisch materiaal zegmaar.
En toch, vandaag de dag sta ik hier, op ons eigen lapje grond in Zambia, tussen vier paarden met totaal verschillende karakters en eigenaardigheden. En keer op keer zie ik de meerwaarde van het inzetten van paarden in therapie.
Grenzen stellen
Nog even terug naar het ‘Safehouse Meisje’. Daar staat ze, schouders gebogen, spanning in haar buik. Naast haar staat een grijs paard, bijna twee keer zo groot als zijzelf. Het paard staat in deze oefening symbool voor ‘geïnteresseerde mannen’. Maar geen mannen van het goede soort, zogezegd. De grenzen van dit meisje zijn op de diepst mogelijke manier keer op keer overschreden, dus weten/voelen welke afstand tussen jou en het paard prettig voelt, is al een flinke uitdaging. Maar als die blanke mevrouw dan ook nog wortels in je zak stopt, wordt de noodzaak om heel duidelijk ‘Nee!’ of ‘Stop!’ te zeggen nog groter!
Het lijken simpele oefeningen, maar er gebeurt ontzettend veel tussen het paard en het meisje.
En als het niet in één keer (of in tien keer) lukt, probeer je het gewoon nog een keer. Net zo lang, tot dat wat je zegt en wat je doet/uitstraalt, in lijn is met elkaar. En dát voelt het paard, daar heeft het paard respect voor en daar luistert het naar.
Een ‘boyfriend’ van 800 kilo
Zie je het plaatje? Een onzekere tiener met wortels in haar zak, die na een aantal keer oefenen, haar benen stevig op de grond heeft staan, haar rug recht en zegt: ‘Stay away from me!’. En die 800kg wegende ‘boyfriend’ heeft daar respect voor, omdat ze het echt meent en duidelijk niet met zich laat sollen. En dus doet hij een stapje terug en verlegt zijn aandacht naar het gras wat aan de randen van de roundpen groeit. Daar gaan de haartjes op je armen van overeind staan…
Ik kan niet anders dan God danken voor het hemelse idee om paarden te gebruiken in Zambia. Deze vorm van therapie gaat dwars door cultuurverschillen en taalbarrières heen. Het raakt je in je hart en het biedt een kans om op een laagdrempelige, oordeel-vrije manier te oefenen met nieuw denken en gedrag.
Mijn hart maakt een dansje als ik het meisje, knabbelend aan een wortel, uit de roundpen zie stappen. Ze heeft een grote glimlach op haar gezicht en een open, zelfverzekerde houding. Ze is iets meer klaar voor de grote, boze wereld.
